Μνημεία Φυσικού περιβάλλοντος
ΠΗΓΕΣ:
1) Πηγή μάνας :
Πηγάζει στους πρόποδες του βουνού μέσα από ένα μεγάλο βράχο στη θέση "Καλυβομένη". Ο μύθος αναφέρει ότι στο συγκεκριμένο σημείο δεν υπήρχε πηγή. Σε κάποια άλλη πηγή της περιοχής λουζόταν κάποια γυναίκα. Αφού λούστηκε έσκυψε να πάρει το χτένι της για να χτενιστεί. Αντί όμως να πάρει το δικό της χτένι, πήρε το χτένι του στοιχειού της πηγής. Φεύγοντας πήρε μαζί της το χτένι του στοιχειού και φτάνει στην Καλυβομένη, κάθεται πάνω σε ένα βράχο, και ξεχνάει το χτένι. Υπογείως την ακολουθεί και το στοιχειό της πηγής μέχρι εκεί που κάθεται η κοπέλα. Ξαφνικά αρχίζει να αναβλύζει νερό από το συγκεκριμένο σημείο μέσα από τον βράχο, και συνεχίζει μέχρι και σήμερα. Το νερό αυτό χρησιμεύει για ύδρευση και για άρδευση του Δημοτικού Διαμερίσματος.
Η πρόσβαση σ' αυτό το σημείο είναι σχετικά εύκολη, και γίνεται από βατό χωματόδρομο με αυτοκίνητο.
2) Πηγή Μεγάλης Βρύσης :
Πηγή που βρίσκεται πάνω από το χωριό και υδρεύει το μισό χωριό. Ο δρόμος είναι βατός και η πρόσβαση είναι εύκολη, από χωματόδρομο.
3) Πηγή βρύσες:
Βρίσκεται στη θέση ''Σιούρπα'' και αρδεύει κτήματα της περιοχής. Η πρόσβαση είναι εύκολη και γίνεται από χωματόδρομο.
4) Πηγή Μύλου:
Βρίσκεται στη θέση Μπλιάρι. Εκεί υπήρχε νερόμυλος και νεροτριβή. Το νερό χρησιμοποιείται για το πότισμα των κτημάτων εκεί πέρα. Σήμερα ο μύλος φτιάχνεται ξανά, επίσης και η νεροτριβή.
ΠΟΤΑΜΙΑ:
Άραχθος: Πηγάζει από το Ζαγόρι και από το Μέτσοβο, ενώ χύνεται στον Αμβρακικό κόλπο. Ο ποταμός διασχίζει 15 χλμ. Περίπου το Δ.Δ. Μεγάλης Γότιστας, και η ιχθυοπανίδα αποτελείται από πέστροφες, μαρίτσες, και μπριάνες. Η περιοχή έχει πλούσιο φυσικό περιβάλλον. Τα δένδρα που αναπτύσσονται είναι: Πλάτανος, Δρυς, Πουρνάρι, Οξιά, Δένδρο, Γράβος, Ιτιά, κ.λπ.
Η ορνιθοπανίδα διακρίνεται σε :
- Αρπακτικά ( Αετοί, Γεράκια, Μπούφος, Όρνια ).
- Νεκροφάγα ( Κοράκια, Κουρούνες, Καρακάξες ).
- Κίσσες, Κοτσύφια, Μελισσοφάγοι. Σουσουράδες, Πέρδικες και Αποδημητικά.
ΚΟΡΥΦΕΣ :
Φριγουράσσα:
Έχει υψόμετρο 2200 μέτρα. Η πρόσβαση είναι εφικτή από δύο σημεία. Α) Από το Δ.Δ. Μεγάλης Γότιστας με αυτοκίνητο ως τη θέση «Σγουρόλακα» κι ύστερα μόνο με τα πόδια. Β) Από το Δ.Δ. Μικρής Γότιστας με αυτοκίνητο ως τη θέση «Άσχημος» κι ύστερα με τα πόδια.
Η θέα είναι εξαιρετική ιδίως τις πρωινές ώρες. Αν δεν υπάρχει καταχνιά και η μέρα είναι καθαρή βλέπεις με γυμνό μάτι ως τον Αμβρακικό κόλπο.
Ένας θρύλος λέει ότι κάτω από τη Φριγουράσσα στη θέση «Σγουρόλακα» υπήρχε ένα τεράστιο δένδρο στο οποίο στάλιζαν 1000 πρόβατα. Ο τσοπάνης που φύλαγε τα πρόβατα, είχε κάνει ένα τάμα στην Παναγία και δεν το τήρησε. Για το λόγο αυτό έπεσε κεραυνός και έκαψε το δένδρο, τον τσοπάνη και τα πρόβατά του.
ΔΑΣΗ :
Υπάρχουν μικρά δασοτεμάχια με Πεύκα, πουρνάρια, και γράβια.
Οι λύκοι, οι αλεπούδες, οι ασβοί, τα κουνάβια, οι νυφίτσες, τα σκιουράκια και οι αγριόγατοι αποτελούν την πανίδα της περιοχής. Κάτω προς το ποτάμι υπάρχουν και αρκούδες, και αγριογούρουνα. Υπάρχει αγροτικός δρόμος μέσα σε όλα τα δάση και η βατότητα του δρόμου είναι καλή.
ΣΠΗΛΑΙΑ :
Υπάρχει μικρό σπήλαιο που δεν έχει εξερευνηθεί ακόμη. Βρίσκεται στη θέση «Πουριά» στο μέρος που καλείται «Κοτσικός» και απέχει 2 χλμ. Από το κέντρο του Δημοτικού Διαμερίσματος. Η πρόσβαση γίνεται από χωματόδρομο, και είναι καλή.
ΒΙΟΤΟΠΟΙ :
Μικρός βιότοπος στο ποτάμι του Αράχθου. Το χειμώνα έχει αγριόπαπιες και αγριόχηνες.
πηγή: Αρχείο Βίκυς Καραπάνου
